Eglwys y Grog, Ceredigion

Dechrau a gorffen

Maes parcio’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Mwnt

Pellter

Taith gerdded gylchol 1.5 milltir neu 2.5 km

Ar hyd y ffordd

Ar ôl ymweld ag Eglwys hyfryd y Groes Sanctaidd mae'r daith gylchol fer hon yn mynd â chi ar hyd rhan ysblennydd o Lwybr Arfordir Cymru.

Gan adael y maes parcio, ewch i gaffi'r traeth, lle ceir toiledau (tymhorol). Cerddwch dros bont gerrig a dilynwch arwydd llwybr yr arfordir heibio hen odyn galch wrth i chi fynd i ben y clogwyn gyda golygfeydd ysblennydd i bob cyfeiriad.

Edrychwch i'r gogledd ar draws Bae Ceredigion ac fe welwch fraich hir Pen Llŷn yn ymestyn allan i'r môr, tra bod twmpath glaswelltog Foel y Mwnt a'r cildraeth a'r traeth ysblennydd yn gorwedd y tu ôl i chi. O'ch blaen mae Ynys Aberteifi a enwyd yn wreiddiol yn Hastiholm (Ynys y Ceffylau) a fu unwaith yn gartref i balod a oedd yn nythu yma cyn iddynt gael eu gyrru i ffwrdd gan lygod mawr.

Ewch ymlaen ar hyd llwybr yr arfordir, gan gadw llygad am frain coesgoch yn hedfan trwy'r awyr uwchben a morloi a dolffiniaid yn chwarae yn y tonnau islaw, cyn troi tuag at y tir a cherdded trwy'r caeau yn ôl i'ch man cychwyn.

Man Treftadaeth Cysegredig

Mae Eglwys y Groes Sanctaidd Mwnt wedi bod yn gyrchfan i bererinion ers canrifoedd ac mae'n parhau i fod â thynfa bwerus hyd heddiw. Yn eistedd uwchben crug o'r Oes Efydd yn edrych dros Draeth Mwnt a Môr Iwerddon, dechreuodd yr adeilad carreg gwyngalchog ei fywyd fel capel anwes i forwyr.

Daw'r enw o'r groes garreg dal a arferai sefyll ar Foel y Mwnt gerllaw, a wasanaethai fel begwn i addolwyr a deithiai o bell ac agos i ymweld â'r eglwys fach dlos hon.

Yn y canol oesoedd, byddai cyrff seintiau yn aml yn oedi yma ar eu ffordd i'w claddu ar Ynys Enlli. Roedd hefyd yn gyrchfan poblogaidd i bererinion a oedd yn teithio i Dyddewi yn Sir Benfro, ar ôl i'r Pab Calixtus II ddatgan ym 1123 bod dwy daith yno yn hafal i un i Rufain, tra bod tair yn werth pererindod i Jerwsalem.

Yn ychwanegol at ei lleoliad prydferth, mae'n llawn nodweddion hanesyddol anarferol, gan gynnwys to derw prin o'r bymthegfed ganrif a bedyddfaen wedi'i gerfio o gerrig Preseli o'r ddeuddegfed ganrif.

Darganfyddwch fwy am Eglwys y Groes Sanctaidd Mwnt

Uchafbwyntiau'r daith

Mae Nigel Nicholas, Swyddog Llwybr Arfordir Cymru yn dweud, "Cofiwch eich camera ar gyfer y daith gylchol hon, sydd â golygfeydd ysblennydd. Mae'n un o'r lleoedd mwyaf eiconig ar yr arfordir ac yn lle perffaith i wylio'r haul yn machlud."

Gwybodaeth ddefnyddiol

Mae yna lefydd parcio ym maes parcio'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol ac yna hefyd doiledau cyhoeddus tymhorol a chiosg yn gwerthu diodydd a byrbrydau.

Taflen Teithio a Map

Gallwch hefyd lawrlwytho'r taflen cerdded y gellir ei hargraffu a'r map llwybr i fynd gyda chi ar eich taith gerdded.

• Lawrlwythwch taflen cerdded Eglwys y Groes Sanctaidd, Mwnt (PDF, 2.25 MB)
• Lawrlwythwch fap llwybr Eglwys y Groes Sanctaidd, Mwnt (JPEG, 1.22 MB)

Cydnabyddiaethau

Datblygwyd y daith hon mewn partneriaeth â'r Ymddiriedolaeth Eglwysi Genedlaethol. Ewch i'w gwefan www.explorechurches.org/cymru i ddarganfod mwy gan gynnwys teithiau a phrofiadau y gellir eu harchebu.