Eglwys St Beuno, Pen Llŷn

Dechrau a gorffen

Eglwys Sant Beuno, Clynnog Fawr

Pellter

Ychydig o dan 1 filltir neu 1km. Yr eglwys, yr heneb (siambr gladdu) a'r traeth o fewn y pellter hwn.

Ar hyd y ffordd

Dechreuwch trwy ymweld ag eglwys hardd Sant Beuno, cyn mynd i lawr y llwybr wrth ochr y fynwent (wedi'i nodi fel taith gerdded 'Cymunedau'r Arfordir') a chroesi ffordd yr A499. Ewch trwy'r giât a dilynwch y llwybr troed i lawr tuag at lôn fach, cyn troi i'r chwith wrth y cyffordd i ymweld â Siambr Gladdu Bachwen.

Yn dyddio'n ôl i'r cyfnod Neolithig cynnar, mae'n garnedd hir drawiadol â siambr, gyda maen capan enfawr yn mesur 9 troedfedd neu 2.75 metr. Wrth ichi agosáu at y siambr, cewch olygfeydd dramatig o fynyddoedd Yr Eifl ymhellach ar hyd arfordir gogleddol Pen Llŷn.

Nesaf, dychwelwch i'r cyffordd a dilynwch y llwybr sy'n arwain tuag at y môr. Bydd dringo i lawr rhai grisiau yn mynd â chi i'r lan greigiog lle gallwch ymgolli yng ngolygfeydd y môr (mae'r machlud haul yma'n arbennig o ysblennydd), nofio yn y môr neu roi cynnig ar bentyrru cerrig. Pan fyddwch chi'n barod, ewch yn ôl i'r pentref.

Man Treftadaeth Cysegredig

Wedi'i eni ar ddiwedd y chweched ganrif, roedd Beuno’n un o ddisgynyddion tywysogion Powys ac yn un o fynachod Cristnogol cynnar mwyaf enwog Gogledd Cymru.

Yn 616 OC, dewisodd Clynnog Fawr fel y lleoliad ar gyfer 'clas' - cyfuniad o fynachlog a choleg wedi'i neilltuo ar gyfer gweddïo, dysgeidiaeth, gweinidogaeth a chenhadaeth.

Y peth cyntaf y byddwch chi'n sylwi arno am yr eglwys sy'n sefyll yma heddiw (a adeiladwyd yn y bymthegfed a'r unfed ganrif ar bymtheg) yw ei maint. Yn anarferol o fawr i eglwys mewn pentref mor fach, mae ei maint a'i murfylchau nodedig tebyg i rai castell yn adlewyrchu arwyddocâd y safle.

Yn ogystal â bod yn fan gorffwys pwysig i bererinion ar eu ffordd i Ynys Enlli, roedd yn gyrchfan pererindod ynddo'i hun - dywedwyd bod gan y ffynnon sanctaidd gyfagos bwerau iachaol, tra gallai pobl gael eu hiacháu trwy dreulio noson ar fedd Sant Beuno.

Pan fydd yr eglwys ar agor, peidiwch â cholli'r cyfle i ymweld â Chapel Sant Beuno. Gallwch ei gyrraedd trwy dramwyfa atmosfferig o'r prif adeilad, a chredir ei fod yn sefyll ar safle'r eglwys wreiddiol a bedd Beuno.

Cadwch lygad hefyd am Gist Sant Beuno, blwch pren hynafol wedi'i gerfio o un darn o bren onnen lle gallai pererinion adael arian i waredu eu pechodau.

Darganfyddwch fwy am eglwys Sant Beuno

Uchafbwyntiau'r daith

Mae Rhys Gwyn Roberts, Swyddog Llwybr Arfordir Cymru yn dweud "Mae'r daith fer hon yn cynnig cipolwg hynod ddiddorol ar y gorffennol, ynghyd â digon o gyfle i fwynhau tirwedd fynyddig ac arfordirol unigryw Llŷn."

Gwybodaeth ddefnyddiol

Mae yna lefydd parcio ar ochr y ffordd yn y pentref, sydd hefyd yn cael ei wasanaethu gan y bws rhif 12 rhwng Caernarfon a Phwllheli. Ar gyfer byrbrydau a lluniaeth, mae siop / gorsaf betrol dafliad carreg o'r eglwys.

Taflen Teithio a Map

Gallwch hefyd lawrlwytho'r taflen cerdded y gellir ei hargraffu a'r map llwybr i fynd gyda chi ar eich taith gerdded.

• Lawrlwythwch taflen cerdded Eglwys St Beuno, Clynnog Fawr (PDF, 2.81 MB)
• Lawrlwythwch fap llwybr eglwys St Beuno, Clynnog Fawr (JPEG, 1.55 MB) 

Cydnabyddiaethau

• Datblygwyd y daith gerdded hon mewn partneriaeth â'r Ymddiriedolaeth Eglwysi Genedlaethol. Ewch i'w gwefan www.explorechurches.org/cymru i ddarganfod mwy gan gynnwys teithiau a phrofiadau y gellir eu harchebu.
• Diolch yn fawr i Molly Lovatt (Cyfoeth Naturiol Cymru) am helpu ar y daith hon.